Bartosz Obermüller

Przywództwo to kluczowy element zarządzania projektami, który wymaga nie tylko dogłębnego zrozumienia projektu, ale także umiejętności inspirowania i motywowania zespołu. Dziś nieco szerzej o przywództwie i leadershipie w zespole, w kontekście zarządzania projektami.

Czym jest przywództwo?

Przywództwo to zdolność do wpływania na innych w celu osiągnięcia określonego celu. W kontekście zarządzania projektami, lider jest osobą, która posiada wizję projektu i jest w stanie przekazać ją zespołowi, motywować członków zespołu do pracy i podejmować decyzje, które przyczyniają się do osiągnięcia celów projektu.

Historia przywództwa jest tak stara jak historia ludzkości. Od początku istnienia społeczności ludzkiej, liderzy odgrywali kluczową rolę w kształtowaniu ich kierunku i przyszłości. Przywództwo ewoluowało od autokratycznych władców starożytności, przez monarchów i dyktatorów, do bardziej demokratycznych form przywództwa, które dominują we współczesnym świecie. W kontekście zarządzania projektami, koncepcja przywództwa zaczęła nabierać znaczenia w XX wieku, wraz z rozwojem nauk o zarządzaniu.

Jedną z podstawowych zasad przywództwa jest umiejętność określania i komunikowania wizji. Lider musi być w stanie zobaczyć „duży obraz”, zrozumieć cel projektu i przekazać go zespołowi w sposób, który motywuje do działania. Inne kluczowe zasady to umiejętność podejmowania decyzji, zdolność do inspirowania i motywowania, a także umiejętność budowania i utrzymania silnego zespołu.

Dziś często mówi się, że dobry lider to osoba, która za sukces chwali zespół, a za porażkę gani siebie. To jest jedna z cech charakterystycznych skutecznego przywództwa. Dobry lider rozumie, że sukcesy projektowe są wynikiem wspólnego wysiłku zespołu, a porażki są okazją do nauki i rozwoju.

Chwalenie zespołu za sukcesy jest ważne, ponieważ buduje poczucie docenienia i motywuje członków do kontynuowania dobrej pracy. Lider powinien podkreślać indywidualne i zbiorowe osiągnięcia, dając zespołowi zasłużone uznanie.

Jednak, gdy występuje porażka, dobry lider nie szuka winnych ani nie unika odpowiedzialności. Przejmuje na siebie odpowiedzialność za błędy, analizuje sytuację, ucząc się na przyszłość i podejmuje działania naprawcze. Przeznaczanie czasu na refleksję nad przyczynami niepowodzenia, a następnie wprowadzanie poprawek w celu uniknięcia podobnych błędów w przyszłości, jest cechą odpowiedzialnego i skutecznego lidera.

W skrócie, dobry lider docenia i nagradza zespół za sukcesy, podczas gdy za porażki przyjmuje odpowiedzialność i podejmuje działania mające na celu poprawę. Taka postawa buduje zaufanie, motywuje zespół i sprzyja rozwojowi projektu oraz sukcesom w przyszłości.

Typy przywództwa

W literaturze na temat przywództwa wyróżnia się wiele różnych typów, w tym:

Przywództwo autokratyczne

Lider podejmuje wszystkie decyzje i ma pełną kontrolę nad projektem. Ten model może być skuteczny w sytuacjach, które wymagają szybkiego działania, jasności i pewności. W takim podejściu lider jest w stanie szybko podejmować decyzje, ponieważ nie musi konsultować się z innymi członkami zespołu. Jest w stanie narzucić swoją wizję i ścisłą kontrolę nad projektem.

Jednakże, przywództwo autokratyczne ma również swoje ograniczenia. Przede wszystkim, może hamować innowacje i twórczość w zespole. Brak możliwości angażowania członków zespołu w proces podejmowania decyzji oznacza, że nie wykorzystuje się pełnego potencjału wiedzy i pomysłów, które mogą być dostępne w zespole. To może prowadzić do braku zaangażowania i motywacji członków zespołu.

Ponadto, przywództwo autokratyczne może prowadzić do braku autonomii i poczucia braku odpowiedzialności wśród członków zespołu. Zespół może czuć się niezadowolony, gdy nie ma możliwości wniesienia wkładu, a decyzje są narzucane z góry.

Przywództwo demokratyczne

Lider konsultuje decyzje z zespołem i zachęca do udziału w procesie decyzyjnym. Ten model może przynieść wiele korzyści, ale może również wiązać się z pewnymi wyzwaniami.

Jedną z głównych zalet przywództwa demokratycznego jest większe zaangażowanie członków zespołu. Poprzez angażowanie ich w proces decyzyjny, liderzy demokratyczni dają członkom zespołu poczucie, że ich głos i wkład są ważne i brane pod uwagę. To prowadzi do większej motywacji, zaangażowania i poczucia satysfakcji z pracy.

Przywództwo demokratyczne także sprzyja twórczości i innowacyjności. Poprzez uwzględnianie różnorodnych perspektyw i pomysłów członków zespołu, liderzy demokratyczni tworzą atmosferę, która sprzyja generowaniu nowych idei i rozwiązań. To może prowadzić do lepszych wyników projektowych i bardziej zadowalających rezultatów.

Jednak, istnieją pewne wyzwania związane z przywództwem demokratycznym, w tym czasochłonny proces decyzyjny. Ponieważ konsultacja i dyskusje są ważne, czas potrzebny na osiągnięcie konsensusu może być dłuższy niż w przypadku przywództwa autokratycznego. To może prowadzić do opóźnień i trudności w podejmowaniu szybkich decyzji.

Ponadto, przywództwo demokratyczne może wymagać wysokich umiejętności komunikacyjnych i zarządzania grupą. Lider musi być zdolny do efektywnego prowadzenia dyskusji, rozstrzygania konfliktów i zbierania różnych perspektyw w celu podjęcia mądrych decyzji.

Przywództwo laissez-faire

Lider daje zespołowi dużą swobodę w podejmowaniu decyzji i samodzielnym zarządzaniu projektem.

Jedną z głównych zalet przywództwa laissez-faire jest sprzyjanie innowacjom i twórczości. Dając członkom zespołu dużą swobodę i niezależność w podejmowaniu decyzji, liderzy laissez-faire dają im możliwość eksplorowania różnych idei i podejść. To może prowadzić do powstawania nowych rozwiązań i pomysłów, które mogą przynieść korzyści projektowi.

Ponadto, przywództwo laissez-faire może również sprzyjać rozwojowi członków zespołu. Poprzez samodzielne zarządzanie projektem, członkowie zespołu mają okazję rozwijać swoje umiejętności, podejmować odpowiedzialność za swoje działania i uczyć się na własnych błędach. To może prowadzić do wzrostu zaangażowania, autonomii i motywacji wśród członków zespołu.

Jednakże, istnieją pewne negatywne aspekty przywództwa laissez-faire. Brak jasno określonego kierunku i nadzoru może prowadzić do braku koherencji i niejasności w projekcie. Członkowie zespołu mogą mieć trudności z orientacją się w oczekiwaniach i celach projektowych, co może prowadzić do rozproszenia i utraty efektywności.

Ponadto, przywództwo laissez-faire może nie sprawdzić się w sytuacjach, gdy zespół potrzebuje wyraźnych wskazówek i wsparcia ze strony lidera. Niektórzy członkowie zespołu mogą odczuwać brak wsparcia lub oczekiwać bardziej aktywnego udziału lidera w procesie decyzyjnym.

Przykłady przywództwa

W historii zarządzania projektami można znaleźć wiele przykładów efektywnego przywództwa.

Steve Jobs był niezwykle inspirującym przywódcą w branży technologicznej. Jego styl przywództwa opierał się na silnej wizji i kreatywności. Jobs był zdolny do tworzenia nowatorskich rozwiązań i mobilizacji zespołu wokół wspólnych celów. Jego determinacja i niezłomność były kluczowymi cechami, które pozwoliły mu pokonywać przeszkody i prowadzić Apple do sukcesu. Jednocześnie Jobs miał również reputację surowego i wymagającego lidera, który oczekiwał perfekcji od swoich pracowników. Jego autokratyczny styl przywództwa czasami wywoływał konflikty, ale jednocześnie był w stanie inspirować i motywować ludzi do osiągania niezwykłych wyników.

Elon Musk jest jednym z najbardziej znanych liderów w dziedzinie innowacji technologicznych. Jego przywództwo opiera się na wizjonerskich celach, które obejmują transformację branży samochodowej i kosmicznej. Musk ma zdolność do formułowania ambitnych planów i mobilizowania zespołów wokół tych wyzwań. Jego styl przywództwa jest demokratyczny, angażuje on członków zespołu w proces podejmowania decyzji i daje im autonomię w działaniu. Musk jest znany ze swojej nieustępliwości i determinacji w dążeniu do celów, co czasami prowadzi do intensywnego tempa pracy i wysokiego poziomu oczekiwań.

Sheryl Sandberg, dyrektor operacyjny Facebooka, jest przykładem skutecznego przywództwa w branży technologicznej. Sandberg promuje równość i inspiruje zarówno kobiety, jak i mężczyzn do osiągania sukcesu w technologii. Jej styl przywództwa opiera się na współpracy i budowaniu zespołu. Jest znana z umiejętności słuchania i angażowania się w rozwój swoich pracowników. Sandberg propaguje także otwartość i transparentność w komunikacji, co przyczynia się do tworzenia kultury pracy opartej na zaufaniu. Jej demokratyczne podejście do przywództwa sprzyja rozwojowi talentów i tworzeniu zrównoważonego zespołu.

Zadania lidera

Komunikacja jest kluczowym elementem skutecznego przywództwa. Lider musi być w stanie skutecznie komunikować swoją wizję, cele i oczekiwania, a także słuchać feedbacku i pomysłów zespołu. Skuteczna komunikacja pomaga budować zaufanie i zrozumienie, co z kolei prowadzi do większego zaangażowania i wydajności zespołu.

Motywowanie zespołu to kolejna kluczowa rola lidera. Lider musi być w stanie zrozumieć, co motywuje poszczególnych członków zespołu, i używać tej wiedzy do stymulowania ich do osiągnięcia celów projektu. Motywacja może przyjmować różne formy, od uznania i pochwał, przez możliwość rozwoju i nauki, po konkretne nagrody i benefity.

Budowanie silnego, zgranego zespołu to kolejne ważne zadanie lidera. Obejmuje to nie tylko dobór odpowiednich osób do zespołu, ale także dbanie o dobre relacje w zespole, rozwiązywanie konfliktów i promowanie kultury współpracy i zaufania.

Przywództwo a zarządzanie projektami

Choć zarządzanie projektami i przywództwo to dwie różne koncepcje, są one ściśle ze sobą powiązane. Zarządzanie projektami polega na planowaniu, organizowaniu i kontrolowaniu zasobów w celu osiągnięcia określonych celów projektu, podczas gdy przywództwo polega na inspiracji i motywacji zespołu do osiągnięcia tych celów. Bez skutecznego przywództwa, nawet najlepiej zaplanowany i zorganizowany projekt może nie osiągnąć swoich celów.

Podsumowanie

Niektóre z najbardziej udanych projektów były prowadzone przez liderów, którzy potrafili połączyć umiejętności zarządzania projektami z umiejętnościami przywódczymi. Na przykład, projekt Manhattan, który doprowadził do stworzenia pierwszej bomby atomowej, był prowadzony przez generała Leslie Grovesa, który był zarówno doświadczonym menedżerem projektów, jak i skutecznym liderem.

Na koniec warto wspomnieć, że skuteczne przywództwo to nie tylko kwestia posiadania odpowiednich umiejętności i cech, ale także zdolność do dostosowania swojego stylu przywództwa do konkretnej sytuacji i potrzeb zespołu. Najlepsi liderzy to ci, którzy potrafią elastycznie dostosować się do zmieniających się okoliczności i zawsze znajdują sposób na osiągnięcie celów, niezależnie od wyzwań, jakie stoją przed nimi.

Udostępnij ten artykuł