Spis treści
Poniższy artykuł jest kontynuacją tekstu poświęconego dostępnym sposobom pozyskiwania kapitału dla przedsiębiorstw.
Zapraszam także do lektury pierwszej części artykułu zatytułowanego Gdy Twojej firmie potrzebna jest gotówka.
Inwestorzy
Inwestorzy to grupa, o której chętnie myślimy pragnąc pozyskać kapitał do prowadzonej działalności. Wynika to głównie z tego, że inwestor udostępnia nam swoje środki stając się częścią naszej wizji i biorąc na siebie część ryzyka z tą wizją związanego. Oczywiście, możemy rozmawiać o sposobach zabezpieczenia kapitału, jaki inwestor wnosi – są tacy, którzy wzorem prywatnych funduszy pożyczkowych, wymagają twardego zabezpieczenia, są tacy, którzy po prostu chcą stać się partnerem w biznesie. Możemy też rozróżnić kwestię poziomu zaangażowania inwestorów, na inwestorów pasywnych i aktywnych. Pasywny zwykle wkłada środki i oczekuje zarobku w ustalonych odstępach czasu i wysokości. Aktywny najczęściej od pierwszego dnia angażuje się w biznes, pomaga, podpowiada, udostępnia swoją wiedzę i doświadczenie, często swoje zasoby, a także kontakty – wszystko po to, by maksymalizować zyski z realizowanego projektu.
Na potrzeby niniejszych rozważań podzielę inwestorów na kilka grup:
Inwestorzy prywatni
Myślę tu o tych osobach, którzy inwestują w różne projekty typu flipy, budowa nieruchomości, wszelkie przedsięwzięcia deweloperskie, itp., Zawsze z twardym zabezpieczeniem na nieruchomości lub innym majątku. I to ze stosunkowo niskim LTV. Owszem, wykładają kasę na realizację projektu, ale nie zainwestują w projekt technologiczny, nie podejmą ryzyka wejścia w udziały biznesu, nawet jeśli zapewniasz, że Twój biznes przyniesie kokosy.
Jeśli szukasz gotówki obrotowej, która ma zapewnić Twojemu biznesowi rozwój – najprawdopodobniej ta grupa inwestorów nie jest dla Ciebie.
Aniołowie biznesu
Anioł biznesu (ang. business angel) to inwestor prywatny, zazwyczaj o znacznym doświadczeniu biznesowym, który udziela wsparcia finansowego i doradczego początkującym firmom. Anioł biznesu zwykle inwestuje własne środki w zamian za udziały w spółce lub umowę pożyczkową. Ich głównym celem jest wspieranie rozwoju przedsiębiorstw poprzez dostarczanie kapitału, know-how i wartościowej sieci kontaktów biznesowych.
Aniołowie biznesu są często aktywnymi mentorami dla przedsiębiorców, udzielając cennych wskazówek dotyczących zarządzania, strategii biznesowej, marketingu i rozwoju produktu. Dodatkowo, mogą oferować wartościowe połączenia z innymi przedsiębiorcami, inwestorami, ekspertami branżowymi i partnerami biznesowymi.
W porównaniu do innych źródeł finansowania, aniołowie biznesu często są bardziej elastyczni i skłonni do podjęcia większego ryzyka. Ich zaangażowanie może mieć także pozytywny wpływ na zdolność przedsiębiorstwa do pozyskania dalszego finansowania, np. od funduszy venture capital.
Aniołowie biznesu odgrywają istotną rolę w ekosystemie startupów i przedsiębiorczości, wspierając rozwój innowacyjnych projektów i przyczyniając się do tworzenia nowych miejsc pracy i wzrostu gospodarczego.
Aniołowie biznesu mogą występować jako indywidualni inwestorzy lub być stowarzyszeni w formy różnych organizacji. Inwestycja realizowana przez anioła biznesu indywidualnie, to zwykle konieczne jest przygotowanie wszelkich dokumentów inwestycyjnych od zera. Jeśli aniołowie biznesu inwestują w ramach jakiegoś zrzeszenia – organizacja zwykle dba o kwestie formalne i projekty bazowe wszelkich umów i dokumentów są zabezpieczone przez tę organizację.
Fundusze VC (venture capital)
W Polsce rynek VC jest stosunkowo młody, a jego dynamiczny rozwój związany jest z wejściem do Unii Europejskiej w 2004 roku, co otworzyło dostęp do funduszy UE i zachęciło zagranicznych inwestorów do lokowania kapitału w Polsce.
Fundusze VC chętnie inwestują w projekty startupowe o dużym potencjale wzrostu. Zasadą jest udostępnienie kapitału w zamian za udziały w dofinansowanej spółce startupowej. Jednocześnie fundusze oczekują, że wartość inwestycji zwróci się w postaci wielokrotnego zwrotu zainwestowanych środków.
Pierwotnie przyjęło się, że fundusze szukają tzw. jednorożców, czyli spółek, których wartość jest szacowana powyżej miliarda dolarów, ale z racji tego, że takie spółki są wyjątkową rzadkością, fundusze zaczęły zmieniać swoje podejście odnośnie oczekiwań stawianych spółkom.
Fundusze mają dość rygorystyczne zasady wchodzenia w inwestycje, przy czym często też traktują je subiektywnie.
Często fundusze VC poszukują firm, które są zgodne z ich profilem inwestycyjnym, tzn. z branżą, w której firma działa, przyjętym modelem biznesowym lub samym pochodzeniem spółki. Jedne inwestują wyłącznie w spółki medyczne, inne tylko w projekty typu SaaS, jeszcze inne wymagają, by spółki, w które planują zainwestować, pochodziły z regionu CEE (kraje Europy Środkowo Wschodniej).
Innym istotnym kryterium, które często fundusze VC biorą pod uwagę, jest etap rozwoju projektu – to, czy spółka jest projektem na etapie pomysłu, czy zbudowany został już produkt (przynajmniej w fazie MVP), czy są już klienci, czy jest sprzedaż, itp.
Rzadko się zdarza, by fundusz posiadający tego typu ograniczenia, zrezygnował z niego i zainwestował w spółkę nie spełniającą jego założeń bazowych. Warto więc sprawdzić, zanim aplikujemy do takiego funduszu, czy nasza firma znajduje się w obszarze jego zainteresowania.
Fundusze też chętniej inwestują w projekty, za którymi stoją ludzie o uznanej renomie, szczególnie tacy, którzy mają już za sobą udaną historię współpracy z VC, najchętniej zakończoną exitem. Same też aktywnie poszukują projektów – biorą udział w różnych wydarzeniach startupowych, podczas których obserwują prezentujące się firmy. Najlepszym, w ich przekonaniu, proponują współpracę w zakresie inwestycji.
Przygotowując swoją firmę do zainteresowania funduszu VC wejściem w inwestycję należy przygotować tzw. pitch deck, czyli prezentację, która opisuje najważniejsze zagadnienia związane z realizowanym przedsięwzięciem. Jest to dokument, który jest traktowany bardzo serio i ma dość sztywno zdefiniowane ramy.
Pitch deck jest zwykle stworzony w formie prezentacji multimedialnej, zwykle dostarczany w formie dokumentu PDF. Prezentacja powinna być klarowna, zwięzła i atrakcyjna wizualnie, przekazując kluczowe informacje o firmie i jej potencjale.
Typowe elementy, które można znaleźć w pitch decku, to opis problemu i sposób jego rozwiązania, opis modelu biznesowego, analizę rynku i konkurencji, opis produktu lub usługi, model skalowania, opis zespołu zarządzającego, oraz szczegóły finansowe projektu.
Pitch deck powinien być przemyślany, precyzyjny i skoncentrowany na najważniejszych aspektach firmy. Często od jakości pitch decka zależy to, czy dany fundusz zainteresuje się inwestycją w startup.
Co do zasady współpraca z funduszami VC to atrakcyjna wizja dla większości startupów, aczkolwiek należy pamiętać, że są to efektywnie drogie pieniądze, a umowy inwestycyjne nakładają na zarządy spółek szereg obowiązków obudowanych olbrzymimi karami, w związku z czym są to także pieniądze o dużym ciężarze odpowiedzialności.
Fundusze Private Equity
Fundusze PE (Private Equity) zazwyczaj skupiają się na inwestowaniu w bardziej dojrzałe przedsiębiorstwa, które mają już pewien okres działalności, generują dochody i posiadają ugruntowaną pozycję na rynku. W związku z tym, fundusze PE rzadziej inwestują bezpośrednio w startupy na wczesnym etapie rozwoju.
Typowym obszarem inwestycji funduszy PE są transakcje typu buyout, w których fundusz PE przejmuje większość lub całość udziałów w istniejącej spółce. Mogą również angażować się w transakcje growth equity, które dotyczą inwestycji w istniejące przedsiębiorstwa, które mają potencjał dalszego wzrostu i rozwoju.
Jednak warto zaznaczyć, że w niektórych przypadkach fundusze PE mogą inwestować w startupy na późniejszych etapach rozwoju, zwane startupami growth stage. Te startupy już osiągnęły pewien sukces, mają dobrze zaprojektowany model biznesowy i są gotowe do skalowania działalności. Jednak inwestycje funduszy PE w takie startupy są często bardziej selektywne i koncentrują się na startupach z wysokim potencjałem wzrostu i dojrzałym rynkowym.
Podsumowanie
Jeśli szukasz wsparcia finansowego dla swojej firmy bardzo ważne jest, by odpowiednio dobrać kierunek poszukiwań do branży, w której działasz, poziomu rozwoju firmy, a także poziomu innowacyjności produktu lub przedsiębiorstwa.
Startupy i firmy technologiczne o dużym potencjale wzrostu chętniej spoglądają w stronę aniołów biznesu i funduszy VC, natomiast firmy o stabilnej pozycji rynkowej z pewnością sięgną po ofertę banków, funduszy lub wsparcia w formie dotacji czy grantów – czyli form finansowania, o których pisałem w poprzednim wpisie.
